Administrata e Donald Trump ka paraqitur një plan të ri për zgjidhjen e konfliktit në Ukrainë, i cili parashikon njohjen e kontrollit rus mbi Krimenë dhe ngrirjen e vijave aktuale të frontit. Ky propozim vjen në një kohë kur lufta, që nisi me pushtimin rus më 24 shkurt 2022, vazhdon të marrë përmasa të reja.
Sipas planit, Ukraina duhet të heqë dorë nga aspiratat për anëtarësim në NATO, të pranojë realitetin e ri territorial në terren dhe të lejojë lehtësimin e sanksioneve ndërkombëtare ndaj Rusisë. Edhe pse Trump thotë se Ukraina nuk do të detyrohej të ndryshojë formalisht kushtetutën për të njohur humbjen e Krimesë, mbetet e paqartë nëse Moska do të kënaqej me një marrëveshje të tillë.
Potencialisht, marrëveshja do të nënkuptonte që Kievi humb territore të mëdha – përfshirë Krimenë dhe pjesë të rëndësishme të rajoneve Donetsk, Luhansk, Herson dhe Zaporizhia – ndërsa Rusia do të hiqte dorë vetëm nga disa zona të vogla në Harkiv.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e ka refuzuar kategorikisht këtë ide, duke theksuar se Krimea dhe të gjitha territoret e pushtuara janë pjesë e pandashme e Ukrainës. Në anën tjetër, Trump ka kritikuar qëndrimin e Zelenskyt, duke e akuzuar për “vështirësimin e përpjekjeve për paqe”.
Ekspertët paralajmërojnë se një marrëveshje e tillë do të përbënte shkelje të rëndë të së drejtës ndërkombëtare dhe do të cënonte marrëveshje të rëndësishme si Memorandumi i Budapestit të vitit 1994, ku SHBA u angazhua për të mbrojtur integritetin territorial të Ukrainës në këmbim të heqjes dorë nga arsenali bërthamor.
Njëkohësisht, njohja e Krimesë si territor rus nga SHBA do të krijonte një precedent të rrezikshëm që mund të inkurajonte agresionet e ardhshme nëpër botë, duke rrezikuar stabilitetin global.
Nëse SHBA, siç kërcënon administrata Trump, tërhiqet nga mbështetja për Ukrainën, sfidat për Kievin do të rriteshin ndjeshëm. Megjithatë, ekspertët vlerësojnë se Ukraina do të vazhdojë rezistencën, duke u mbështetur gjithnjë e më shumë në ndihmën e vendeve evropiane, veçanërisht Gjermanisë, e cila po rrit ndjeshëm investimet në fushën e mbrojtjes.
Në këtë sfond të trazuar, e ardhmja e konfliktit në Ukrainë mbetet më e pasigurt se kurrë, me shumë vende që vëzhgojnë nga afër zhvillimet e ardhshme. /Index.hr
